Masnavi Book 2, Chapter c.59

گفت آن طالب که آخر یک نفس ای سواره بر نی این سو ران فرس‏

(2400)

راند سوی او که هین زوتر بگو کاسب من بس توسن است و تند خو

(2401)

تا لگد بر تو نکوبد زود باش از چه می‏پرسی بیانش کن تو فاش‏

(2402)

او مجال راز دل گفتن ندید زو برون شو کرد و در لاغش کشید

(2403)

گفت می‏خواهم در این کوچه زنی کیست لایق از برای چون منی‏

(2404)

گفت سه گونه زن‏اند اندر جهان آن دو رنج و این یکی گنج روان‏

(2405)

آن یکی را چون بخواهی کل تراست و آن دگر نیمی ترا نیمی جداست‏

(2406)

و آن سوم هیچ او ترا نبود بدان این شنودی دور شو رفتم روان‏

(2407)

تا ترا اسبم نپراند لگد که بیفتی بر نخیزی تا ابد

(2408)

شیخ راند اندر میان کودکان بانگ زد بار دگر او را جوان‏

(2409)

که بیا آخر بگو تفسیر این این زنان سه نوع گفتی بر گزین‏

(2410)

راند سوی او و گفتش بکر خاص کل ترا باشد ز غم یابی خلاص‏

(2411)

و انکه نیمی آن تو بیوه بود و انکه هیچست آن عیال با ولد

(2412)

چون ز شوی اولش کودک بود مهر و کل خاطرش آن سو رود

(2413)

دور شو تا اسب نندازد لگد سم اسب توسنم بر تو رسد

(2414)

های و هویی کرد شیخ و باز راند کودکان را باز سوی خویش خواند

(2415)

باز بانگش کرد آن سایل بیا یک سؤالم ماند ای شاه کیا

(2416)

باز راند این سو بگو زودتر چه بود که ز میدان آن بچه گویم ربود

(2417)

گفت ای شه با چنین عقل و ادب این چه شیداست این چه فعل است ای عجب‏

(2418)

تو ورای عقل کلی در بیان آفتابی در جنون چونی نهان‏

(2419)

گفت این اوباش رایی می‏زنند تا در این شهر خودم قاضی کنند

(2420)

دفع می‏گفتم مرا گفتند نی نیست چون تو عالمی صاحب فنی‏

(2421)

با وجود تو حرام است و خبیث که کم از تو در قضا گوید حدیث‏

(2422)

در شریعت نیست دستوری که ما کمتر از تو شه کنیم و پیشوا

(2423)

زین ضرورت گیج و دیوانه شدم لیک در باطن همانم که بدم‏

(2424)

عقل من گنج است و من ویرانه‏ام گنج اگر پیدا کنم دیوانه‏ام‏

(2425)

اوست دیوانه که دیوانه نشد این عسس را دید و در خانه نشد

(2426)

دانش من جوهر آمد نه عرض این بهایی نیست بهر هر غرض‏

(2427)

کان قندم نیستان شکرم هم ز من می‏روید و من می‏خورم‏

(2428)

علم تقلیدی و تعلیمی است آن کز نفورش مستمع دارد فغان‏

(2429)

چون پی دانه نه بهر روشنی است همچو طالب علم دنیای دنی است‏

(2430)

طالب علم است بهر عام و خاص نی که تا یابد از این عالم خلاص‏

(2431)

همچو موشی هر طرف سوراخ کرد چون که نورش راند از در گشت سرد

(2432)

چون که سوی دشت و نورش ره نبود هم در آن ظلمات جهدی می‏نمود

(2433)

گر خدایش پر دهد پر خرد برهد از موشی و چون مرغان پرد

(2434)

ور نجوید پر بماند زیر خاک ناامید از رفتن راه سماک‏

(2435)

علم گفتاری که آن بی‏جان بود عاشق روی خریداران بود

(2436)

گر چه باشد وقت بحث علم زفت چون خریدارش نباشد مرد و رفت‏

(2437)

مشتری من خدای است او مرا می‏کشد بالا که الله اشتری‏

(2438)

خونبهای من جمال ذو الجلال خونبهای خود خورم کسب حلال‏

(2439)

این خریداران مفلس را بهل چه خریداری کند یک مشت گل‏

(2440)

گل مخور گل را مخر گل را مجو ز انکه گل خوار است دایم زرد رو

(2441)

دل بخور تا دایما باشی جوان از تجلی چهره‏ات چون ارغوان‏

(2442)

یا رب این بخشش نه حد کار ماست لطف تو لطف خفی را خود سزاست‏

(2443)

دست گیر از دست ما ما را بخر پرده را بردار و پرده‏ی ما مدر

(2444)

باز خر ما را از این نفس پلید کاردش تا استخوان ما رسید

(2445)

از چو ما بی‏چارگان این بند سخت کی گشاید ای شه بی‏تاج و تخت‏

(2446)

این چنین قفل گران را ای ودود کی تواند جز که فضل تو گشود

(2447)

ما ز خود سوی که گردانیم سر چون تویی از ما به ما نزدیکتر

(2448)

این دعا هم بخشش و تعلیم تست گر نه در گلخن گلستان از چه رست‏

(2449)

در میان خون و روده فهم و عقل جز ز اکرام تو نتوان کرد نقل‏

(2450)

از دو پاره‏ی پیه این نور روان موج نورش می‏زند بر آسمان‏

(2451)

گوشت پاره که زبان آمد از او می‏رود سیلاب حکمت همچو جو

(2452)

سوی سوراخی که نامش گوشهاست تا بباغ جان که میوه‏اش هوشهاست‏

(2453)

شاه راه باغ جانها شرع اوست باغ و بستانهای عالم فرع اوست‏

(2454)

اصل و سرچشمه‏ی خوشی آن است آن زود تجری تحتها الأنهار خوان‏

(2455)